მაიკლ სკოფილდი კავკასიელი?!

იოჰან ფრიდრიხ ბლუმენბახი XVIII-XIX საუკუნეების მიჯნაზე, ნაშრომში “ადამიანთა ტიპების ბუნებრივი სახესხვაობანი”, წერდა:

“კავკასიონის მთაგრეხილის მახლობლად, კერძოდ მის სამხრეთ ნაწილში ყველაზე თვალწარმტაცი ქალბატონები და წარმოსადეგი მამაკაცები იბადებიან, მე მხედველობაში ქართველები მყავს და სწორად ამიტომაც, ყველა ფიზიოლოგიური წინაპირობისა თუ მიზეზის გათვალისწინებით, არსებობს ყველაზე მაღალი ალბათობა იმისა, რომ კაცობრიობის გაჩენის ადგილი დედამიწაზე, ეს რეგიონია”–ო.

Blumenbach , De generis humani varietate nativa (3rd ed. 1795), trans. Bendyshe (1865).

ხსენებულ ნაშრომში ბლუმენბახმა კაცობრიობა ხუთ უმთავრეს რასად დაჰყო, მათი კრანიომეტრიული მახასიათებლების მიხედვით. ეს ხუთი რასა იყო:

• კავკასიური რასა, ანუ თეთრკანიანები
• მონღოლოიდური რასა, ანუ ყვითელკანიანები
• მალაური რასა, ანუ ყავისფერკანიანები
• ნეგროიდული რასა, ანუ შავკანიანები
• ამერიკული რასა, ანუ წითელკანიანები

შემდგომ საუკუნეებში ანთროპოლოგებმა ეს ნაშრომი ანთროპოლოგიის ყველაზე ფუნდამენტურ ნაშრომად შერაცხეს და XX საუკუნის შუა წლებამდე ეს თეორია სამეცნიერო საზოგადოების მიერ ფართოდ იყო აღიარებული.

მიუხედავად იმისა, რომ რასობრივი კუთვნილების მიხედვით XX საუკუნეში ადამიანების დაყოფა დაგმობილ იქნა, ტერმინი “Caucasian” კვლავაც აქტიურად გამოიყენება და ეს უმთავრესად აშშ–ს ეხება. უფრო მეტიც, ეს სიტყვა დღევანდელ აშშ–ში თეთრკანიანის აღსანიშნავად იხმარება, არა მარტო ყოფით დონეზე, არამედ სახელმწიფო აპარატის დონეზეც კი და ამ სიტყვას აშშ–ს თეთრკანიანი მოსახლეობა თვითიდენტიფიკაციის ნიშნად იყენებს.

აი, ამის გამო ძალიან ბევრი კაზუსი და უხერხული სიტუაციები იქმნება ხოლმე, როდესაც ამერიკელები ქართველებს უმტკიცებენ, რომ კავკასიელები არიან და როდესაც ქართველები იჯგიმებიან და ვერაფრის დიდებით ვერ ეგუებიან ამერიკელების კავკასიელობას. ხშირ შემთხვევაში კამათი იქამდეც კი მიდის ხოლმე, რომ არც ერთმა მხარემ არ იცის რაზე დაობენ და მათი ჩხუბის თუ კამათის მიზეზი, ერთმანეთისთვის კავკასიელობის დასამტკიცებლად, სიტყვა “კავკასიელია” და მეტი არაფერი.

ამასწინათ ვუყურებდი Prison Break–ის მეოთხე სეზონის მეექვსე სერიას, სადაც ერთი პოლიციელი თვალს მოჰკრავს რა მაიკლ სკოფილდს, დაკავებულ ალექს მაჰოუნის დაჟინებით ეკითხება შენთან ერთად რომ თეთრკანიანი იყო ვინ არისო. “Квадрат Малевича”-ს ბრიგადამ, რომლებიც ამ სერიალის თარგმნით არიან დაკავებულები ეს ეპიზოდი ასე თარგმნეს: “Я поговорил с менеджером ипподрома, он сказал что тебя видели с каким-то кавказцем”. არადა მთარგმნელს აზრადაც კი არ მოსვლია, რომ ცისფერთვალება და ფითქინა მაიკლ სკოფილდი ვერაფრით ვერ იქნებოდა Кавказец–ი, მაშინ როცა მთელი რუსეთი კავკასიელებს “Черножопые”-ს გვეძახის…

ერთი სიტყვით კიდევ დიდხანს გაგრძელდება მსგავსი გაუგებრობები, მანამ სანამ ორი კავკასიელი, ორივე გიორგის ასული… არა, ეგ არა… ერთი სიტყვით მანამ, სანამ სიტყვა “კავკასიელს” ასეთი სხვადასხვაგვარი გაგება ექნება შორეულ და ახლო დასავლეთებში.